Güneş'den Dünya yüzeyine ulaşan Morötesi (UV) ışın dozu temel olarak Ozon Tabakasına, mevsimlere yani Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüşüne paralel olarak değişmektedir. Bunun yanında Güneş aktivitesi, Atmosferik koşullar, vb. etkilerde UV dozunu belirlemektedir.
Temel olarak UV ışınları;
UV-A: 320-400 nm (Nanometre)
UV-B: 280-320 nm
UV-C: 200-280 nm dalgaboyları aralığını kapsamaktadır ve dalgaboyu küçüldükçe Enerji miktarı artmaktadır (E=hf, f=c/λ)
UV, UV-B seviyesinde insan sağlığı açısından tehlikelidir ve Cilt kanseri gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Ayrıca DNA hasarları da fauna ve florayı etkilemektedir.
UV-C, UV-B'den çok daha tehlikelidir, fakat UV-C ozon tabakası tarafından ciddi miktarda soğurulduğundan, tehlikenin dozunu bağıl olarak azaltmaktadır.
UV-A ise Ozon tabakası tarafından zayıf olarak soğurulduğundan büyük bir kısmı Dünya yüzeyine ulaşmaktadır.
Dünya'ya ulaşan UV (Morötesi) ışınımın %94'ü UV-A, %6'sı UV-B'dir.
Burada önemli parametre, Stratosferdeki Ozon miktarıdır.
Stratosferdeki Ozon miktarını etkileyen parametreler;
* CFC (Kloroflorokarbon) gazları
* Stratosfer Meteorolojisi, İklim değişiklikleri, N2O, Su(H2O) ve Metan (CH4) yoğunluğudur.
UV-B'nin toprak seviyesinde %1 civarında artması DNA hasarını %2 oranında arttıracağı öngörülmektedir.
| Date | UV index | ozone column |
| 10 Jul 2010 | 10.3 | 284.3 DU |
| 11 Jul 2010 | 10.2 | 287.5 DU |
| 12 Jul 2010 | 9.8 | 294.0 DU |
| 13 Jul 2010 | 9.5 | 299.7 DU |
| 14 Jul 2010 | 9.3 | 303.0 DU |
| 15 Jul 2010 | 9.1 | 307.7 DU |
| 16 Jul 2010 | 8.1 | 333.4 DU |
Yukarıda Samsun için öngörülen UV-durumu (10-16 Temmuz 2010)
http://www.soda-is.com/img/carte_Ed_13_world.pdf adresindeki çalışmada, 1990-2004 tarihleri arasındaki UV durumu görülmektedir. Haritadanın özellikle ozon tabakasının durumuna göre şekillendiği anlaşılmaktadır.
Yukarıdaki resimde, Gerçek zamanlı (birleştirilmiş) Ozon haritası görülmektedir.
Yukarıdaki resimde, Gerçek zamanlı (birleştirilmiş) UV haritası görülmektedir. (Avrupa)
Eritemal UV-dozunun önümüzdeki ay içerisinde, Türkiye için 12 değerinin üzerine çıktığını gözlemleyeceğiz.
Yukarıdaki resimde, Gerçek zamanlı (birleştirilmiş) UV haritası görülmektedir. (Dünya)
Ek olarak eğer bronzlaşıyorsanız, DNA hasarının da orantılı olarak oluşacağını unutmayın! Bronzlaşma UV'ye karşı verilen bir tepkidir...
Kaynak: THEMIS/ESA
