:: Large Hadron Collider (LHC) Status... Büyük Hadron Çarpıştırıcı durumu... CERN... Ağustos 2010

LHC Durumuna bakıldığında çarpışmaların "Teknik bir çalışmadan" durdurulduğu görülüyor.

Selenoitlerin çoğunun durduğu görülüyor.

Burada hangi Sektörlerin devre dışı olduğu görülüyor.
Gözlemlendiği kadarıyla bazı sektörlerde manyetik selenoitlerde arıza/bakım olduğu anlaşılıyor.

Parlaklık monitöründen ALICE'in çalıştığı/denendiği gözlemleniyor.

Operasyon penceresinde ATLAS'ın kalibre edildiği gözlemleniyor.


Yukarıda LHC'nin manyetiklerin soğutma durumu görülüyor. Sistemin yaklaşık yarısı şuanda aktif değil.


Yukarıda ATLAS, CMS, LHCb ve diğer deneylerin LHC-GRID veri işleme merkezinden geçen veri miktarı görünmekte.
Veri miktarı taban düzeyde seyrediyor.


Yukarıda Ocak 2005, Ağustos 2010 tarihleri arasındaki veri akış durumu görülmekte.
ATLAS veri aktarımı artmış görülüyor.
Ancak bu verilerin deney ve kalibrasyon aşaması içerdiği veri analizi için erken olduğunu söylemek doğru olur.

LHC üzerinde yapılan kalibrasyon çalışmaları tamamlandığında, çarpıştırılan parçacık sayısı ve enerjisi artacağından üstel oranda bir veri akışı gözlemlenecek.



LHC hakkında kısa bilgi : http://tr.wikipedia.org/wiki/Büyük_Hadron_Çarpıştırıcısı

Kaynak:
CERN /LHC /LHC-Grid

:: Eylül - Aralık 2010, Asteroid listesi...

Asteroid	Tarih(UT)	Mesafe (LD: Ay Mesafesi)	Şiddet	Boyut
2002 CY46	2 Eylül	63.8 LD	16	2.4 km
2010 LY63	7 Eylül	56 LD	18	1.2 km
2009 SH2	30 Eylül	7.1 LD	25	45 m
1998 UO1	1 Ekim	32.1 LD	17	2.1 km
2005 GE59	1 Ekim	77 LD	18	1.1 km
2001 WN5	10 Ekim	41.8 LD	18	1.0 km
1999 VO6	14 Ekim	34.3 LD	17	1.8 km
1998 TU3	17 Ekim	69.1 LD	15	5.3 km
1998 MQ	23 Ekim	77.7 LD	17	1.9 km
2007 RU17	29 Ekim	40.6 LD	18	1.0 km
2003 UV11	30 Ekim	5 LD	19	595 m
3838 Epona	7 Kasım	76.8 LD	16	3.4 km
2005 QY15	16 Kasım	77.7 LD	18	1.3 km
2008 KT	23 Kasım	5.6 LD	28	10 m
2002 EZ16	30 Kasım	73.9 LD	18	1.0 km
2000 JH5	7 Aralık	47 LD	17	1.5 km
2010 JL33	9 Aralık	16.6 LD	18	1.3 km

29 Ağustos 2010 tarihi itibari ile kayıt alltındaki Tehlikeli Obje sayısı : 1144
Çarpa risk listesi : http://neo.jpl.nasa.gov/risk/

Kaynak: Spaceweather /NASA-JPL-NEO

:: Google Trends ve Güneş Aktivitesi...

Google arama motoru ile yapılan aramaların seneler içerisindeki değişimini ilgili anahtar kelime/cümle ile görebiliriz.

Bu aracın ilginç bir kullanım alanı olabileceği de dikkat çekici.

Güneş aktiviteleri her 11 yılda bir değişiyor. Aktivitenin artışı güneş lekesi sayısı ile orantılı;

Google Trends sunspot anahtar kelimesini sorguladığımızda;


sorgulama sayılarının 2003 yılında en yüksek durumunda düştüğü görülmekte,
Şimdi fiziksel olarak sunspot yani güneş lekesi sayısına baktığımızda;


grafiğini elde ederiz ki, bu grafik ile g-trends grafiği arasında pozitif bir korelasyon olduğu açık ve beklenen bir durum.
Burada güneş lekesindeki artış ana etken, güneş lekerinin sayılarının bilim insanlarınca incelenerek medya arayıcılığı ile duyurulmasına taşıyıcı ve durumu merak eden/ihtiyaç gösteren insanlarıda sensör olarak düşünebiliriz. Burada sensörün ne miktarda bilgi aldığı, ne miktarda önemsediğini/etkilendiğini anlayabiliriz.


Şimdi "solar cycle" (güneş döngüsü) anahtar kelimesinin aranma durumuna bakalım;

İlginç bir şekilde aramalar 2005 ortasında başlamış. Yani Dünyada bu konu ile ilgili merak yakın zamana dayanıyor (isimlendirme uzun süredir mevcut).
Bunun yanında tarama sayısı 2008 - 2010 aralığında azalmış.

Şimdi "Uzay Meteorolojisi" ile yukarıdaki "solar cycle" (güneş döngüsü) grafiğini karşılaştıdığımızda;


2004 - 2005 tarihleri aralığında arama sayısında artış olmuş ve sabit bir seviyede devam etmiş ardından 2010'un Nisan ayında ani bir artış vererek eski arama sayısı civarına dönmüş.

Şimdi biraz daha spesifik "solar cycle 24" (güneş döngüsü 24) araması yaptığımızda;

2008 yılında ciddi bir arama sayısı ile başlamış ancak güneş lekesi sayısı arnamasından daha fazla sorgulanmış. sorgulama sayısı zamanla azalmış.

Durumu daha da spesifik hale getirelim;
Anahtar cümle "coronal mass ejection" (koronal kütle atımı);

İlk sorgulamalar 2009 yılının ilk aylarında olmuş, ancak 2010'un Mayıs ayında çok büyük bir arama oranına ulaşarak tekrar taban düzeye düşmüş.


Sonuç:
Fiziksel etkenler ile insan sorgulamaları arasında bir ilişki mevcuttur.
Yaygın anahtar kelimeler ile sorgulamalarda, fiziksel etkenin ne kadar önemsendiği, etkilenildiği gözlemlenebilir.
Doğru anahtar kelime spektrumu ile daha detaylı bir sensör taraması gerçekleştirilebilir.
Burada en önemli araştırılan; etken - sensör arasında ilişkidir.
Küresel olarak hangi konular hangi konuların merak edildiğini ve öğrenilmeye çalışıldığını bilmek çalışmaların yönünü de belirleyebilir!
Aranan kelime/cümlelerin bir dil taraması olduğu unutulmamalı, farklı dillerde aramalar da yapılmalıdır.

Ayrıca bir tahminde bulunursak "sunspot", "solar acitivty" aranma sayısının 2013'e kadar artacağını tahmin etmek oldukça kolay olacaktır.


http://www.google.com/trends

Kaynak: INOSCI Labs

:: Küresel Isınma ve bitki büyüme farklılıkları... NASA...

Küresel Isınma iklimi etkilerken, iklime bağlı olan diğer parametrelerde elbette değişecektir.
NASA ve Montana Üniversitesi araştırmacıları bu parametrelerden/monitörlerden birisinin bitki verim oranlarındaki değişimini incelemişler.

İnceleme 2000 - 2009 yılları aralığını kapsamakta.
İncelemede NASA'nın MODIS sistemi dahilindeki Terra uydusundaki sensörlerden alınan sıcaklık, solar radyasyon, karbondioksit ve su miktarı verileri kullanılmış.

İncelemede, 2000 yılından bu yana kuzey yarımkürenin yüksek enlemlerindeki ekosistemlerde sıcaklık artışının yetiştirme sezonunun uzamasına neden olurken, güneyde sıcaklık artışı sınırlı büyüme ve toprak verimliliğinde net bir düşüşe neden olmuş.

Yukarıdaki birleştirilmiş resimde, kırmız bölgeler bitki zenginliğinde azalışı, yeşil bölgeler artışı göstermektedir.

Bu grafik Türkiye açısıdnan incelendiğinde Çukurova bölgesinde, Doğu Karedeniz'de, Kıbrıs'da artış görülürken, Marmara bölgesinin neredeyse tamamında azalma meydana gelmiş.

GAP'ın etkisi burada gözlemlenmiyor.

Yukarıda 2000 - 2009 yılları arasında, atmosferdeki karbondioksit ve bitki verimliliği arasındaki ilişki görülüyor.

Kaynak: NASA

:: Güneşin arka yüzünde hareketlilik...

Bu sabah Türkiye saati ile 08:00 civarında, güneşin arka yüzünde C4 sınıfında bir parlama ve ardından CME (koronal kütle atımı) gerçekleşti.

Bu hareketlilik en az bir beta manyetik konfigürasyonunda lekeye ait.

Aşağıda Stanford Üniversitesi, heliyosismolojik veri analizi sonucuna göre, belirgin bir hareketlilik mevcut.

Heliyosismolojik veriler (Stanford), SOHO, MDI üzerindeki yüzeysel hareketliliklerden oluşan yapıcı-yıkıcı girişimlerin şiddetine göre olayı oluşturan kaynağın nerede ve hangi şiddette olduğunun tahminine dayalı...

Şuan güneş nisbetten (son 15 gün) sakin diyebiliriz. Aktif iki adet leke gözlenmekte ve maksimum manyetik konfigürasyon beta. Aktif beta leke, 2 gün içerisinde batacak ve leke 11100 büyümeye devam ederse (son 48 saat içerisinde %25 büyüdü) manyetik konfigürasyonu beta durumuna geçebilir.

Önümüzdeki 1 hafta içerisinde 2 leke arka yüzeyden öne yüze gelebilir.

Kaynak:
NOAA, NASA / STEREO, Spaceweather, INOSCI Labs

:: Güneş Aktivitesinde artış ( 15 Ağustos 2010). Genel Durum Raporu Ağustos 2010.

Bugün leke 11099'dan kaynaklanan aktivite artışı ile C5 seviyesinde (X-ray) patlama meydana geldi, taban aktivite seviyesi ise B5 seviyesine kadar yükseldi.

Leke 11099, 96,93 2 gün içerisinde güneş'in arka yüzüne geçecek. Bu etkinlik seviyesini bir miktar düşürecek. Görülür yüzeydeki 97 alfa manyetik konfigürasyonunda ve küçülmekte, 98 beta konfigürasyonunda ve küçülmekte. Bu iki leke 9 gün içerisinde arka yüze geçecek, bu zaman içerisinde bu iki lekeden kaynaklı aktivite seviyesinini A~B (X-ışını) arasında gerçekleşeceğini tahmin edebiliriz. Leke 98'den kaynaklı C-sınıfı patlamalar meydana gelebilir.

Yukarıda CACTUS sisteminden alınan graik görülmekte. Grafik CME (Koronal Kütle Atımı) haritasıdır ve harita taban seviyesi sarı seviyesine yükselmiş durumda. Yüzeyin neredeyse tamamı CME üretiyor. Ancak CME'ler taban seviye civarında olduğunda parçacık sayısı, hızında, auroral aktivitede, dünya manyetopoz sınırında ciddi değişiklikler meydana gelmemekte. Ancak sistem bir yay gibi gerilmeye ve enerji depolomaya başladığı görülmektedir. İlerleyen aylarda ciddi CME atımları meydana geleceğini tahmin edebiliriz (grafik verilerden).

Yukarıda CASTUS sisteminden alınan CME verileri ile güneş lekesi sayısı arasındaki korelasyonu gösteren grafik (2007 - 2010).

Önyüzde aktif olup takip edilen lekelerden 90,94 ve 92'den, 90 ve 94'ün sırasıyla alfa, beta konfigürasyonunda olduğu ve büyüklüklerinin arttığı gözlemlenmektedir.

Ancak önyüzden takip edilmeden heliyosismoloji ve MDI verilerinden faydalanılarak elde edilen veriler inceleyen Stanford Üniversitesinin arka yüz takip sonuçlarına bakıldığında;

Aktivitenin ön yüzden çok daha yüksek olduğu görülmekte ve buda son tahminlerimize eklendiğinde, 3 gün içerisinde beta konfigürasyonunda yeni bir lekenin doğacağı ve 9 gün sonra "Beta-Gamma" seviyesinde bir leke görülme olasılığının olduğu ve M sınıfı parlama olasılığının da olduğu görülmektedir.

Sonuç olarak 10 gün içerisinde önümüzdeki 2 gün aktivite de artma, 3. günden itibaren azalma meydana gelmesi ardından kademeli bir şekilde 10 gün içerisinde aktivite yükselmesi beklenmekedir.


Güneş aktivitesindeki artış ile ozon tabakası arasında belirgin korelasyon olması dolayısıyla ozon takibi de önemli olmaktadır.
Yukarıda gerçek zamanlı güney kutup bölgesi ozon tabakası durumu.

Güneş'in ürettiği iyonize ışınım şiddeti ile Dünya atmosferi iyonosfer tabakasındaki "toplam elektron miktarı" arasında da bir doğru orantı vardır. Bu nedenle aktivite artışında dünya tabanlı bir monitor olarak kullanılabilir.

TEMIS sisteminden alınan güncel verilerden, Türkiye'de 8-10 seviyesi arasında bir iyonizasyon görülmekte (yüzeyde).
Yüzey iyonizasyon ile güneş aktivitesi arasında da bir korelasyon olduğundan UV takibi de bir monitor olarak kullanılabilir.


Kaynak:
NASA /NOAA
Stanford University
CACTUS (raben)
TEMIS - ESA
INNOVATION SCIENCE Labs

:: Güneş Aktivitesinde artış!

Son yılların en sıcak yazlarından birisini geçiriyoruz. Sıcaklık artışının nedenlerinden birisi de güneş olabilir demek belki yeterli olmayabilir! Ama güneş'te son 2 ay içerisinde ciddi aktivite artışı var dersek daha anlamlı olur (Bkz: http://inosci.blogspot.com/2010/05/gunes-aktivite-raporu-25051001-may-2010.html ).

Güneş üzerinde şuan 5 adet aktif bölge bulunmakta.
Bu lekeler maksimum beta seviyesinde ve bu lekelerin kümilatif etkisinden kaynaklı X-ışını taban şiddeti (aşağıda) neredeyse B seviyesine geldi!

Güneş lekeleri A seviyesinde parlama yapıyor (ağırlıklı) desek ve C-sınıfı parlamalar iyonosferi ve küresel radyo iletişimini etkiliyor desek çok daha anlamlı olacaktır.

Güneş manyetogramında manyetik kutuplanmalar (aktif bölgeler)

Birleştirilmiş görüntütde güneş aktivite artış bölgeler görülebilmekte.

28.4nm SOHO görüntüsünde aktif bölgeler görünmekte.

NOAA ve NASA'nın eldeki verilerden oluşturulan modele göre (ki her 3 ay'da bir güncellenir), şuan ki güneş durumu aktivite olarak hesaplananın gerisinde!
Beklenen toplam leke 25 civarında!

Güneş'deki aktivite artışı, leke sayısı ile orantılı , X ve UV ışınım artışıda leke sayısı ile orantılıdır. Bu artış elbetteki dünyada da değişikliklere neden olmaktadır ve bu artış ile ilgili çalışmalar yoğun bir şekilde sürmektedir.

Bu ilişki şayet belirgin ise önümüzdeki yıllarda sıcaklıklar daha da artacaktır (2013'de maksimum!).

Kaynak:
NASA / NOAA
INOSCI Labs.

:: Her geçen gün sanal daha bir gerçek, gerçek daha bir sanal oluyor...

:: NASA Günün İmajı...

Kaynak: NASA